Ayıplı mal ve hizmetler, tüketicilerin sıklıkla karşılaştığı ve mağduriyet yaşadığı durumlardan biridir. Bu tür uyuşmazlıkların çözümü ve takibi, tüketicilerin haklarının korunması açısından büyük önem taşır.

Ayıplı Mal ve Hizmet Nedir?

• Ayıplı Mal: Tüketiciye teslimi anında, taraflarca kararlaştırılmış olan örnek ya da modele uygun olmaması ya da objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan maldır.  
• Ayıplı Hizmet: Sözleşmede belirlenen süre içinde başlamaması veya taraflarca kararlaştırılmış olan ve objektif olarak sahip olması gereken özellikleri taşımaması nedeniyle sözleşmeye aykırı olan hizmettir.  

Tüketici Hakları:

Ayıplı mal veya hizmetle karşılaşan tüketicilerin yasal olarak sahip olduğu haklar şunlardır:

• Bedel İadesi: Ayıplı mal veya hizmetin bedelinin iadesi.
• Malın Yenisiyle Değiştirilmesi: Ayıplı malın yenisiyle değiştirilmesi.
• Ayıbın Ücretsiz Onarımı: Ayıplı mal veya hizmetin ücretsiz olarak onarılması.
• Ayıp Oranında Bedel İndirimi: Ayıbın neden olduğu değer kaybı oranında bedel indirimi.

Uyuşmazlıkların Çözümü ve Takibi:

1. Satıcı/Sağlayıcıya Başvuru:
   • Öncelikle, ayıplı mal veya hizmeti sunan satıcı veya sağlayıcıya başvurarak sorunun çözümü talep edilmelidir.
   • Başvuru, yazılı olarak yapılmalı ve delil niteliği taşıyan belgeler (fatura, sözleşme, garanti belgesi vb.) sunulmalıdır.
2. Tüketici Hakem Heyetine Başvuru:
   • Satıcı veya sağlayıcı ile anlaşma sağlanamazsa veya sorun çözülmezse, tüketici hakem heyetine başvurulabilir.
   • Tüketici hakem heyetleri, uyuşmazlıkların parasal değerine göre il veya ilçe düzeyinde faaliyet gösterir.
   • Başvuru, şahsen, avukat aracılığıyla, posta yoluyla veya e-Devlet üzerinden yapılabilir.
3. Tüketici Mahkemesine Başvuru:
   • Tüketici hakem heyeti kararına itiraz edilmesi veya uyuşmazlığın parasal değerinin yüksek olması durumunda, tüketici mahkemesine başvurulabilir.
   • Tüketici mahkemeleri, tüketici uyuşmazlıklarına ilişkin davalara bakmakla görevli özel mahkemelerdir.
4. Arabuluculuk:
   • Tüketici uyuşmazlıklarının çözümünde arabuluculuk da bir alternatif çözüm yoludur.
   • Arabuluculuk, tarafların bir araya gelerek uzlaşma sağlamasına yardımcı olan bir süreçtir.

Dikkat Edilmesi Gerekenler:

• Süreler: Ayıplı mal veya hizmetin tespiti ve başvuru süreleri önemlidir. Bu sürelerin kaçırılmaması gerekir.
• Deliller: Uyuşmazlığın çözümü için delil niteliği taşıyan belgelerin saklanması ve sunulması önemlidir.
• Hukuki Destek: Karmaşık uyuşmazlıklarda, bir avukattan hukuki destek almak faydalı olacaktır.

Ek Bilgiler:

• 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun
• Tüketici Hakem Heyetleri Yönetmeliği
• Ticaret Bakanlığı Tüketici Bilgi Sistemi (TÜBİS)